Doğum yılım olmasından mıdır nedir 1984 hep ilgimi çeken bir kitap olmuştur. Yazarın "Hayvan Çiftliği" kitabı gibi (bu da linkteki incelemenin konusu: tıklayın ) çok distopik bir dünyada geçen ve hem kapitalizmi hem komünizmi, dahası insan doğasını eleştirdiği ve iyi/kötü kavramlarını hiç kimsenin ele almadığı gibi ele aldığı muhteşem bir eserden bahsediyoruz. Burada konun özetinden çok kitabın bana ne hissettirdiğini anlatmak istiyorum. Burada söz ettiğimiz konu zamansız bir konu "insan doğası"... İnsan doğası gereği hem uyumlu hem uyumsuz, kurallara bağlı ama onları çiğneyen, sevecen ama kötülük yapabilen çok boyutlu bir canlı. Bir ağaç mesela ya da bir maral, çoğunlukla öngörülebilir sonuçlar veren öngörülebilir periyotlar izleyen canlılardır, bir ağacın tohumunun ne zaman ekilmesi gerektiği ya da bir maralın üreme zamanı bellidir. Oysa insan...
İnsan doğası, George Orwell'in 1984 eserinde merkezi bir tema olarak öne çıkıyor. Kitabın en sarsıcı yönlerinden biri, insanın karmaşıklığını, kontrol edilebilirliği ve direnişi aynı anda ele alması. Oysa insan doğası her zaman bir paradoksu içinde barındırıyor. Sevgi, nefret, itaat ve başkaldırı gibi zıtlıklar insanın ruhunda yan yana durabiliyor. Kitabın atmosferi, bir yandan bu zıtlıkların arasındaki dengeyi, diğer yandan totaliter bir düzenin bu dengeleri nasıl bozabileceğini gözler önüne seriyor.
Winston Smith karakteri de bu dengenin tam ortasında. Totaliter Parti’nin katı kurallarına uyuyor gibi görünse de, içinde kaynayan bir isyan ateşi taşıyor. Orwell, bu karakter aracılığıyla insan doğasının hem esnekliğini hem de kırılma noktalarını ustalıkla betimliyor.
1984 okurken sık sık şunu düşündüm: İnsan doğası tamamen baskı altına alındığında, umut ve sevgi gibi temel duygular hayatta kalabilir mi? Orwell bu soruya cevap verirken oldukça acımasız, ama bir o kadar da gerçekçi. Çünkü 1984 dünyasında en tehlikeli şey, insanın kendi içindeki özgürlüğü kaybetmesi. Zihninizdeki özgürlükten vazgeçtiğinizde, artık dış dünya da bir hapishaneden farksız hale geliyor.
Kitap, distopik bir geleceğin karanlık portresini çizerken, aslında günümüzde bile tartışılabilecek temel insani sorunlara işaret ediyor. Orwell'in geleceğe dair uyarıları, yalnızca teknolojik ya da politik değişimlerle ilgili değil. Onun asıl odaklandığı şey, insan doğasının sınırlarını ne kadar zorlayabileceğimiz ve bunun sonucunda nelerden vazgeçeceğimiz. Bu açıdan bakıldığında, 1984 sadece bir roman değil, aynı zamanda bir felsefi sorgulama aracı gibi hissediliyor.
Yazarın kitabı yazdığı dönem de ele alındığında kimseye yaranamamış bir yazar karşımıza çıkıyor, aslında felsefi olarak doğru noktalara parmak bastığını da bu bize kanıtlıyor. Doğru/iyi/güzel gibi subjektif ve rölativist olgular üzerine felsefe yapan, fikir yürüten herkes gibi yazar bir tekil doğrunun olmadığını çok net bir şekilde anlatıyor kitabında. Okumaktan öte özümsenmesinin çok iyi olacağı, tavsiyeden çok olmazsa olmaz diyeceğim bir kitap 1984.
Orwell’in anlattığı bu karanlık dünyanın dersleri, insan doğasının aydınlık tarafına tutunmamız için bize önemli bir rehber sunuyor.
Yorumlar
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu siz yapın!